Đi làm cả năm, có bao giờ bạn dám nghỉ đúng nghĩa?

Tôi đã từng làm cho 1 công ty gần 8 năm. Hồi còn làm ở chỗ cũ, tôi từng sợ lễ. Nghe có vẻ vô lý, nhưng thật sự là vậy. Mỗi dịp nghỉ dài – Tết, 30/4 - 1/5 hay thậm chí cuối tuần – thay vì háo hức, tôi lại thấy nặng nề. Vì tôi biết kiểu gì cũng sẽ có tin nhắn “em check giúp anh/chị cái file”, hay email “gửi gấp trước sáng thứ Hai”. Và mình – một đứa luôn nghĩ “thôi check nhanh cho xong”, thế là lại lôi laptop ra.

Thân thì ở nhà, đầu thì vẫn kẹt trong guồng việc. Nghỉ lễ mà như đang… chờ đi làm lại.

Nghỉ… mà không nghỉ

Ngày xưa, ở chỗ cũ, tôi làm 14 - 16 tiếng / ngày. Tôi từng nghĩ công ty là đích đến của mình, và tôi từng tin rằng: cố vài năm, tích cóp đủ rồi nghỉ, làm cái gì đó cho mình. Nghĩ vậy nên tôi dốc hết sức, cực kỳ tâm huyết, làm cả cuối tuần, tối vẫn còn tranh thủ hoàn thiện sản phẩm, học thêm, nghiên cứu thêm rất nhiều.

Áp lực không chỉ đến từ chính tôi, mà còn từ sếp và cả đội nhóm. Văn hóa “ai cũng cố” khiến tôi không dám là người đầu tiên nói “em nghỉ chút nhé”. Sếp hay động viên kiểu “giai đoạn này ráng đi, năm sau ổn định rồi tính”, và tôi tin. Lúc đầu tôi cũng chỉ ráng phần mình, nhưng dần dần, tôi bắt đầu kỳ vọng cả team cũng phải cày như mình. Không ai ép, nhưng tôi tự tạo ra một không khí “phải luôn sẵn sàng”, rồi áp lực đó truyền ngược lại cho anh em trong nhóm. Nghỉ một hôm thôi cũng thấy áy náy, không phải vì bị ai trách, mà vì chính mình cảm thấy như đang rút bớt một mắt xích khỏi guồng quay chung.

Kỳ nghỉ lễ đến, đáng ra là lúc được thở, tôi lại tự thấy... sai sai. Đi chơi cũng phải check công việc. Tắt thông báo Slack xong lại mở lại vì “sợ có chuyện gấp”. Một ngày không làm gì tự dưng thấy lo, kiểu như đang tụt lại phía sau, hay phụ lòng ai đó. Nghỉ thôi mà cũng thấy mình lười, yếu đuối, thiếu trách nhiệm – vì trong đầu luôn có tiếng nói: “Muốn nghỉ thoải mái thì nghỉ sau này, giờ cố đi đã”.

Chuyển việc – đổi luôn cả cách nghỉ

Mãi đến khi nghỉ việc ở công ty cũ, chuyển sang môi trường mới – nơi có văn hóa “xong việc là xong”, tôi mới biết thế nào là… nghỉ đúng nghĩa. Ở công ty mới, không ai nhắn việc sau giờ làm. Lễ là lễ. Cuối tuần thì ai về nhà nấy. Và quan trọng là: không ai đánh giá bạn qua việc bạn có “online 24/7” hay không.

Lúc đầu tôi vẫn giữ thói quen cũ – nghỉ nhưng vẫn check mail, tin nhắn điện thoại, thậm chí chuẩn bị sẵn vài bản kế hoạch để phòng khi “sếp cần gấp”. Nhưng rồi nhận ra… chẳng ai cần. Ở công ty mới, mọi người tôn trọng thời gian cá nhân, không ai gọi lúc 9 giờ tối chỉ để “hỏi nhanh một việc”. Dần dần, tôi học được cách gác công việc lại sau 6h chiều, tắt thông báo Slack mà không thấy lo sợ, và ăn một bữa tối trọn vẹn.

Tôi không ngủ nướng, không đi du lịch sang chảnh, nhưng tôi có lại điều mình từng đánh mất: thời gian bên những người quan trọng. Trước kia, mỗi tháng tôi mới chạy về nhà thăm ba mẹ một lần – giờ tôi có thể về mỗi hai tuần. Tôi đến ăn cơm với ông bà, nói chuyện với bác và cô – những người mà giờ tóc đã bạc đi nhiều. Họ đều đã có tuổi, và tôi không chắc mình còn bao nhiêu dịp để ngồi bên cạnh họ như thế này nữa.

Trước kia, tôi hay nghĩ “cố vài năm, sau này nghỉ hẳn sẽ có thời gian bù lại” – nhưng thực tế là thời gian với người thân không thể “bù”. Khi bạn rảnh, chưa chắc họ còn đủ khỏe. Khi bạn dư dả, chưa chắc họ còn ở đây. Tôi nhận ra được rằng biết trân quý thời gian, không phải để nghỉ cho sướng, mà để sống có mặt thật sự với những người mình yêu thương.

“Nghỉ” cũng là một kỹ năng cần học

Tôi nhận ra: nghỉ đúng nghĩa cũng là một kỹ năng – mà nhiều người đi làm như tôi từng không được dạy. Chúng ta thường được dạy cách làm việc chăm chỉ, đúng giờ, hiệu quả, nhưng lại rất hiếm khi được dạy cách nghỉ cho đàng hoàng.

Nghỉ không phải là lười, là trốn việc. Nghỉ để nạp lại năng lượng, để sống một cuộc đời ngoài công việc, để đầu óc được thảnh thơi – điều đó cũng quan trọng không kém gì hiệu suất hay KPI.

Giờ đây, tôi không còn ôm thêm job ngoài giờ như trước nữa. Thay vào đó, tôi dùng thời gian rảnh để nghiên cứu AI, thử nghiệm các công cụ mới, rồi chia sẻ lại cho cộng đồng – qua bài viết, video, hay những buổi hướng dẫn nho nhỏ.

Không áp lực, không deadline, không “sếp cần gấp” – chỉ là tôi thấy vui khi làm vậy. Cảm giác mình giúp được ai đó tiết kiệm thời gian, làm việc tốt hơn – với tôi, đó là một kiểu “nghỉ ngơi” mà vẫn đầy năng lượng.

Nếu bạn cũng đang bận rộn…

Nếu bạn đang làm việc ở một nơi khiến bạn thấy có lỗi khi nghỉ ngơi, thì hãy tự hỏi: có phải mình đang làm việc hay đang bị công việc điều khiển?

Và nếu bạn đang có một kỳ nghỉ – 1/5, lễ Tết hay chỉ là một cuối tuần bình thường – thì hãy thử nghỉ một cách tử tế: không email, không mở laptop, không cảm giác tội lỗi. Chỉ là bạn – được ở yên, và thở.

Bởi vì đôi khi, nghỉ ngơi không phải là phần thưởng, mà là quyền cơ bản của một người đi làm. Và bạn – sau một năm cày cuốc – xứng đáng với điều đó.

Chúc cả nhà có một kỳ nghỉ vui vẻ, hãy tận hưởng trọn vẹn những khoảnh khắc hạnh phúc bên gia đình và những người yêu thương!